Công nghiệp phụ trợ Việt Nam: Muốn bứt phá phải nỗ lực hết mình

Trong khi đang hướng tới mục tiêu trở thành nước công nghiệp thì Việt Nam gặp phải rào cản rất lớn. Đó là ngành công nghiệp phụ trợ chưa phát triển. Tuy nhiên, những nỗ lực phát triển ngành công nghiệp này đang được thực hiện.

70%-80% sản phẩm công nghiệp phụ trợ phải nhập khẩu

Tại Hội thảo Quốc gia lần thứ nhất “Chương trình Hành động về phát triển Công nghiệp Phụ trợ Việt Nam” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) thực hiện, các chuyên gia Việt Nam và Nhật Bản đều cùng có chung nhận định ngành công nghiệp phụ trợ (CNPT) của Việt Nam giai đoạn này vẫn yếu kém.

Theo ông Nobuhiko Murakami, Tông Giám đốc Toyota Việt Nam, Trưởng nhóm công tác 6, sáng kiến chung Việt Nam – Nhật Bản, ngành CNPT của Việt Nam đang ở mức độ thấp. Rất khó cho các doanh nghiệp tìm kiếm được nhà cung cấp nguyên vật liệu, phụ kiện địa phương đáp ứng đủ yêu cầu về chất lượng, giá cả và phân phối.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Tổng Thư Ký Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài Việt Nam phân tích rõ hơn về thực trạng của ngành CNPT tại Việt Nam. Ông cho biết, trong những năm qua, 70% đến 80% sản phẩm phụ trợ của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp phải nhập khẩu. Các sản phẩm phụ trợ của DN nội địa có hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng thấp: làm bao bì, xốp chèn, pallet.



Các DN Việt Nam hầu như chỉ thực hiện khâu lắp ráp nhưng quy mô của các DN lắp ráp vẫn chưa lớn. Ngoài ra việc chưa có các chính sách ưu tiên cụ thể, chưa thực hiện được lộ trình phát triển công nghiệp phụ trợ khiến CNPT chưa có cơ hội phát triển; Hầu hết các ngành công nghiệp lớn ở Việt Nam đều nhập khẩu nguyên liệu, phụ kiện ở nước ngoài để sản xuất.

Ngành dệt may hàng năm xuất khẩu mang về cho đất nước hàng tỷ USD nhưng phần lớn số ngoại tệ đó được sử dụng để nhập nguyên liệu, phụ kiện phục vụ cho sản xuất của ngành. Tỷ lệ nội địa hóa của các nhà sản xuất Nhật Bản vào Việt Nam mới chỉ đạt 22,6%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ trung bình ở khu vực Đông Nam Á.

Ông Phạm Ngọc Hải, Phó viện trưởng Viện Chiến lược chính sách công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, tỷ lệ giá trị gia tăng trong giá trị sản xuất công nghiệp (VA/GO) đang có dấu hiệu đi xuống. Năm 1995, VA/GO toàn ngành công nghiệp đạt 42,5%; năm 2000, tỷ lệ này giảm xuống 38,45%; năm 2005 giảm còn 29,63% và năm 2007 chỉ đạt 26,3%. Trong đó thấp nhất là ngành công nghiệp điện tử và công nghệ thông tin với trị số 13,81%. Một trong những lý do quan trọng của việc giá trị gia tăng trong các sản phẩm công nghiệp Việt Nam thấp là sự yếu kém của các ngành CNPT.

Đâu là lối ra?

Theo ông Hải, Chính phủ Việt Nam ngày càng nhận thức rõ và đánh giá rất cao vai trò của phát triển CNPT với nền kinh tế. Được sự giúp đỡ của các chuyên gia Nhật Bản trong khuôn khổ “Sáng kiến chung Việt – Nhật”, Bộ Công thương đã soạn thảo Quy hoạch Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam phát triển đến năm 2010, tầm nhìn 2020. Quy hoạch này được Chính phủ phê duyệt năm 2007.

Quy hoạch CNPT của Việt Nam tập trung vào 5 nhóm ngành cơ bản: Ngành điện tử - tin học, ngành dệt – may, ngành da – giày, ngành sản xuất và lắp ráp ô tô và ngành cơ khí chế tạo.

Mục tiêu cụ thể của các ngành được xác định rõ. Với ngành điện tử - tin học, Chính phủ tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các cơ sở sản xuất, thiết kế hệ thống bán dẫn tích hợp, các bảng mạch tích hợp, dùng cho thiết bị thông tin, máy tính, thiết bị ngoại vi, đồ điện, điện tử gia dụng. Một số linh kiện lắp ráp đơn giản, các chi tiết nhựa, mạch in,… sẽ do khu vực sản xuất nội địa phấn đấu thực hiện.
Với CNPT ngành dệt – may, các sản phẩm xơ, sợi tổng hợp đến năm 2015 đáp ứng 50% nhu cầu, đến năm 2020 đáp ứng 80% nhu cầu sản xuất trong nước và xuất khẩu sau năm 2020. Đồng thời sẽ phát triển ngành dệt đến năm 2010 đáp ứng trên 30% nhu cầu, đến năm 2015 khoảng 39% và đến 2020 đáp ứng khoảng 40% nhu cầu vải dệt thoi.

Với CNPT ngành da – giày, sau năm 2020 phấn đấu đáp ứng 40% nguyên liệu trong nước trên cơ sở phát triển vùng nuôi bò nguyên liệu.

Với CNPT cho sản xuất và lắp ráp ô tô, xây dựng và củng cố thương hiệu sản phẩm CNPT, tiến tới xuất khẩu một số sản phẩm CNPT ô tô; Đáp ứng 80% nhu cầu trong nước về xe tải và xe chở người với tỷ lệ nội địa hóa 60%. CNPT đáp ứng 70% nhu cầu lắp ráp (tính theo tổng trọng lượng sản phẩm) và tham gia xuất khẩu một phần vào thị trường khu vực.

Với CNPT ngành cơ khí, đến năm 2010, CNPT ngành cơ khí chế tạo phải đáp ứng được 50% nhu cầu nội địa về phôi đúc, rèn và chi tiết quy chuẩn. Đến 2020, đạt khoảng 75%, với chất lượng tương đương sản phẩm từ EU.

Các chuyên gia có mặt trong buổi hội thảo đều nhận định để đạt được các mục tiêu của Quy hoạch này, cả Chính phủ, doanh nghiệp Việt Nam phải nỗ lực rất nhiều.

Ông Toàn chia sẻ, doạnh nghiệp cần xác định mục tiêu rõ ràng, cần nhập khẩu công nghệ tiên tiến, trao đổi thông tin, liên kết với các cơ sở khoa học, Trường đại học, Viện nghiên cứu, liên kết quốc tế và xây dựng thương hiệu.


Các nhà hoạch định chính sách và quản lý vĩ mô cũng nên tạo điều kiện để ngày càng nhiều các doanh nghiệp tham gia vào ngành CNPT và có cơ hội phát triển.

Mặc dù có nhiều ý kiến đóng góp với mong muốn thúc đẩy ngành CNPT của Việt Nam phát triển nhưng tất cả đều nhấn mạnh vào yếu tố con người. Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam ông Mitsuo Sakaba nhận xét các dự án ở Việt Nam, lượng vốn đầu tư cho nhân lực thường chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Tuy nhiên, để phát triển CNPT, yếu tố con người nên được đặt lên hàng đầu. Việt Nam cần chú trọng đào tạo nguồn nhân công chất lượng cao... Việt Nam phải nỗ lực hết mình mới mong tạo được sự bứt phá trong ngành CNPT.


(theo infotv)