Doanh nhân trẻ và "Sáng tạo giá trị mới"

Là người trong cuộc, tôi chưa thấy có nhiều doanh nhân trẻ dám tự tin khẳng định mình là một doanh nhân tầm cỡ, kể cả khi sở hữu những doanh nghiệp không nhỏ. Tôi cũng vậy. Nhưng có một điều tôi tin khi nói về mình, về thế hệ của mình, đó là, chúng tôi đã và đang cố gắng để“sáng tạo các giá trị mới”!

Chỉ khi doanh nhân trẻ Việt Nam sáng tạo được các giá trị mới khi đó mới có thể nói họ trở thành doanh nhân “có tầm”. Và tôi viết về điều này bằng trải nghiệm thực tế và nhiều năm theo học ngành “Quản trị phương tiện” tại Hà Lan và Anh quốc.

Chỉ có thể “tầm cỡ” bằng giá trị đích thực

Mạn đàm về “sáng tạo giá trị mới của doanh nhân Việt Nam” không thể không nhắc đến những trào lưu quản trị tiến bộ hiện đại đã trở thành những cuốn sách gối đầu giường của nhiều tầng lớp khác nhau từ doanh gia cho đến những nhà nghiên cứu vì nó đang được doanh nhân trẻ Việt Nam tích cực áp dụng rộng rãi vào thực tế.

Lý thuyết “Đại dương xanh” lập luận một cách khách quan và dễ hiểu rằng, luôn luôn có những lỗ hổng trên thị trường (market niche) để tạo ra những sản phẩm hay dịch vụ và những thói quen sử dụng sản phẩm, dịch vụ đó theo cách khác với cách đã được xác lập.

Quan điểm quản trị chất lượng nhấn mạnh đến chuẩn hóa quy trình nhưng cũng luôn đề cao sáng kiến, dù là nhỏ nhất để khiến cho các quy trình đó đáp ứng được những thay đổi về yêu cầu sản phẩm và năng lực sản xuất hay cạnh tranh. Tư vấn quản trị doanh nghiệp được những nhà tư vấn là cha đẻ của các dịch vụ tư vấn quản trị doanh nghiệp đúc kết: các doanh nghiệp thành công phải luôn đi đầu trong việc tạo ra được những sản phẩm và những giá trị mới được xã hội đón nhận.

Vậy, những người trẻ “sáng tạo những giá trị mới của Doanh nhân trẻ Việt Nam” như thế nào? Câu trả lời: Họ đang nỗ lực lấp đầy những điều chưa có trong mọi phương diện của cuộc sống bằng cả một hệ thống.

Bắt đầu từ sáng kiến và ý tưởng, họ tìm kiếm những người đồng quan điểm và có khả năng đóng góp để bắt đầu thực hiện nó. Họ nỗ lực học thêm về những yếu tố cơ bản để điều hành doanh nghiệp tốt như phân tích tài chính, tìm kiếm đầu tư, tối đa hóa năng suất, đào tạo nhân viên, phát triển thị trường, xác lập thương hiệu công ty…

Hàng ngày, có đến hàng ngàn công ty mới được lập ra bởi những doanh nhân còn rất trẻ. Hàng ngày, có đến hàng ngàn người đến phỏng vấn xin visa đi du học nước ngoài nhằm tìm kiếm những kiến thức và kỹ năng mới. Hàng ngày, có đến hàng ngàn người nghỉ việc ở chỗ làm cũ để chuyển sang những nơi làm việc mới phù hợp hơn với họ về năng lực và có khả năng thăng tiến tốt hơn để phục vụ cho một tương lai làm chủ doanh nghiệp sau này. Tinh thần Doanh nhân Việt Nam đang hơn bao giờ hết, như một làn sóng phủ lấy những người trẻ!.

Thực tế này nghe có vẻ hơi phóng đại nhưng lại là một sự thực hiển nhiên xuất phát từ nhu cầu ngày một lớn của xã hội Việt Nam (đóng vai trò trực tiếp) và thế giới (đóng vai trò gián tiếp) cần ngày càng nhiều sản phẩm mới và các nhà cung cấp mới. Ngoài ra, nhu cầu cần ngày càng nhiều những nhà lãnh đạo mới có năng lực điều hành và khả năng học hỏi để thích ứng với sự vận động của toàn bộ xã hội đang trở nên quá tải đến mức trở thành sức ép về nhân lực cao.

Cơ hội vươn xa, ai nắm bắt?

Kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng rất nhanh với sự tác động của thị trường chứng khoán. Cả xã hội đều thấy sự cần thiết phải có những doanh nghiệp hiệu quả, tận dụng nguồn vốn dồi dào huy động tại chính thị trường trong ngoài nước.

Hơn bao giờ hết, mọi cơ hội và ý tưởng sáng tạo đều có thể biến thành một doanh nghiệp tăng tạo ra lợi nhuận cao nếu người sở hữu nó có khả năng lập kế hoạch khả thi và giới thiệu một cách hấp dẫn về nó. Điều đó, những người trẻ Việt Nam không thiếu vì họ sở hữu một trình độ tiếng Anh và giao tiếp đủ tốt, có hiểu biết để tối đa hóa lợi ích của tri thức cộng đồng thông qua hệ thống internet.

Trong một xã hội phát triển, các ngân hàng thương mại hoặc các quỹ đầu tư đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguồn vốn để thực hiện một kế hoạch kinh doanh tốt. Ở Việt Nam, điều này còn mở rộng hơn ra bởi tính cộng đồng cao.

Trong đà kinh tế đang đi lên, rất nhiều cá nhân hoặc các nhóm đầu tư không chính thống (không hình thành dưới dạng một pháp nhân) sẵn lòng tài trợ cho những cá nhân xuất sắc hoặc những kế hoạch kinh doanh khả thi. Chưa hẳn các cá nhân hay các nhóm đó có chủ ý đầu tư ngay từ đầu. Tuy nhiên, thói quen giao tiếp và giới thiệu lẫn nhau qua tầng tầng lớp lớp người quen của người Việt, cộng với việc bức tranh về đầu tư cho những nhân tố mới còn tương đối sán lạn đã góp phần xâu chuỗi những đối tượng có thể tham gia vào việc tạo dựng một doanh nghiệp tốt với nhau.

Người có ý tưởng mới, có kế hoạch kinh doanh tốt có cơ hội để thực hiện điều mình ấp ủ mà không cần phải có đủ 100% vốn.

Người có tiền, biết trọng dụng trí thức của người khác và mong muốn nhân bản vốn đầu tư nhưng không có nhiều thời gian điều hành sẽ trở thành cổ đồng của một doanh nghiệp có tiềm năng để thu cổ tức.

Như vậy, gián tiếp, các cá nhân hoặc các nhóm đầu tư không chính thống đó đã đóng vai trò cung cấp vốn cho doanh nghiệp của các ngân hàng hoặc các quỹ đầu tư. Họ là những mạch máu nhỏ giúp luồng tiền đầu tư trong xã hội đang được phân phối một cách vô cùng linh hoạt và hiệu quả. Đến một lúc nào đó, khi xã hội chuyên nghiệp hóa cao, việc đưa ra các dịch vụ và sản phẩm mới đòi hỏi nhiều nỗ lực và tính chuyên nghiệp hơn thì sẽ bộc lộ những yếu kém của nhóm các nhà phát triển doanh nghiệp không chuyên này. Khi đó, họ sẽ chủ yếu thực hiện mong muốn đầu tư dưới hình thức tham gia vào thị trường chứng khoán.

Khi “Doanh nhân trẻ Việt Nam” gắn với “Sáng tạo các giá trị mới” tôi nghĩ nó sẽ hoàn toàn phù hợp để trở thành một nhận định có tính kết luận cho những đánh giá của tôi về giới doanh nhân trẻ Việt Nam. Họ chắc chắn có những vấp váp, những chuyện cần phải học hỏi thêm. Nhưng có một điều họ luôn ở thế khẳng định. Đó là, luôn “sáng tạo các giá trị mới”!

Con đường của tôi…

Du học ở Hà Lan và Anh, có vốn sống và kinh nghiệm khá tốt và có được nhiều cơ hội phát triển ở Việt Nam nhưng chưa bao giờ tôi cảm thấy làm chủ một doanh nghiệp là trong tầm với.

Chỉ khi định vị mình ở trạng thái “sáng tạo các giá trị mới” tôi mới cảm thấy tìm được sự tự tin và cơ hội tạo lập vị trí riêng. Khi được chủ động sáng tạo, không phải lệ thuộc vào những khuôn mẫu có sẵn, tôi thực sự đã phát huy được những kiến thức học được trong thời gian du học và kể cả những tìm tòi của riêng mình.

Một thời gian dài, mọi người chỉ biết đến tôi như một người trẻ đam mê hoạt động xã hội và tình nguyện. Điều này mở cho tôi nhiều mối quan hệ nhưng cũng không ít khó khăn. Khó khăn trong việc vận dụng quỹ thời gian vốn luôn luôn có giới hạn. Khó khăn trong việc tạo dựng hình ảnh của mình trong mắt người khác. Khó khăn trong việc từ bỏ rất nhiều điều dần trở thành thói quen để tập trung vào công tác chuyên môn.

Tôi đã có không ít thất bại khi thử mình ở một số tổ chức. Để học được cách thức vận hành của những nơi đó, tôi thấy gian khổ hơn gấp nhiều lần việc tự mình nghĩ ra điều gì đó chưa ai làm và bắt đầu nó.

Trong thời điểm tự ép bản thân mình rất nhiều và đặt cho mình một mục tiêu là phải đứng vào khuôn khổ chung, tôi luôn nghĩ đến những giả định “Nếu…thì..” vốn khá phi thực tế. Chỉ đến khi xã hội Việt Nam chuyển mình quá nhanh thì tôi mới thấy thấm thía một chân lý: Nếu cả xã hội vận động tiến lên nhưng mình lại cố gắng đứng lại để hòa mình vào một trật tự nào đó thì có nghĩa là mình đang thụt lùi so với chính mình của ngày hôm qua. Suy nghĩ đó làm tôi hoảng sợ và quyết tâm bắt đầu sự nghiệp của riêng mình.

Cùng với một số bạn bè tâm huyết cùng du học ở Anh về, chúng tôi đã bắt tay xây dựng một công ty với tôn chỉ: “Phát triển tinh thần doanh nhân Việt Nam”.

Tinh thần doanh nhân ở đây được hiểu là khả năng dám làm những điều chưa ai làm hoặc làm chưa tốt mà xã hội đang hoặc sẽ cần. Đó là tinh thần “entrepreneurship” (doanh nghiệp). Đây là một trào lưu không mới trên thế giới.

Ai hay xem các Reality Show của Mỹ và Anh về entrepreneurship như “The Apprentice” hay “The Dragon’s Den”… thì đều rõ. Ở Việt Nam, việc khuyến khích tinh thần doanh nhân cũng có nhiều như các chương trình “Khởi nghiệp”, talkshow “Làm Giàu Không Khó?”, “Chìa khóa thành công”…

Công ty của tôi và các bạn bè xây dựng trên kim chỉ nam đó và một tinh thần dám làm quyết liệt. Khởi đầu bằng con số không, giờ INTELEXS (tên gọi tắt của The Intellectual Experts – Chuyên gia Trí Tuệ) đã có trong tay không ít dự án mà tôi cùng cộng sự tham gia tư vấn hoặc trực tiếp đầu tư, nắm giữ 45% vốn của một công ty con trong lĩnh vực công nghệ thông tin và giải pháp thanh toán ngân hàng.

Bằng kết quả thật sự, các sáng lập viên của công ty đã xác lập được bước đầu những nền móng cơ bản để thực hiện tôn chỉ: “phát triển tinh thần doanh nhân Việt Nam”. Các nhân viên làm việc trong môi trường của chúng tôi cũng đều là những người rất trẻ nhưng được tạo mọi điều kiện để cống hiến trong một môi trường cởi mở và lành mạnh.

Trong vòng gần nửa năm mà có được tất cả những điều đó, nếu không nhờ một sự kiên tâm và niềm tin vào “sáng tạo các giá trị mới” thì có lẽ, tôi đã không có được cơ hội được thử sức mình trong vai trò làm một doanh nhân trẻ của Việt Nam...

* Doanh nhân - Thạc sĩ Dương Quỳnh Hoa

(Theo Tuanvietnam)