Những nhà giao dịch cổ phiếu thành công trong lịch sử - Phần 2

Tất cả những nhà giao dịch được đề cập trong cuốn sách này đều cố gắng chiến đấu với kẻ thù chung của mọi người khi tham gia trên thị trường cổ phiếu - không kiểm soát được cảm xúc. Một kỹ năng bắt buộc đối với một nhà giao dịch cổ phiếu là phải có khả năng kiểm soát cảm xúc. Để làm được điều này, tất cả những nhà giao dịch cổ phiếu này lập ra những nguyên tắc giao dịch hợp lý. Khi tuân theo những nguyên tắc nghiêm ngặt này, họ có khả năng kiểm soát một phần cảm xúc trong những giao dịch mà những người thông minh bình thường có thể hành động theo cách khác - cách mà đáng lý ra họ đã không làm như vậy nếu họ biết kiếm tiền khó khăn như thế nào.

Cân bằng cảm xúc, trong khi vẫn tích cực hoạt động trên thị trường, là khả năng mà một người giao dịch tốt nhất nhất định sẽ có. Để làm được điều này, bạn phải từng ở ranh giới giữa việc giao dịch thành công và thất bại và bạn cần phải trải qua những lần thua lỗ thực sự lớn để hiểu rằng cảm xúc có thể nguy hiểm như thế nào đối với bạn, không kiềm chế được cảm xúc có thể trở thành kẻ thù lớn nhất của một nhà giao dịch cổ phiếu như thế nào.

Loeb và Darvas đã phát hiện ra một số đặc điểm nhất định của một số loại cổ phiếu. Loeb có lẽ là người đã miêu tả đúng nhất khi cho rằng cổ phiếu cũng có những giai đoạn giống như con người. Đó là giai đoạn phôi thai, phát triển, trưởng thành và suy thoái. Giai đoạn đầu tư đem lại nguồn lợi nhuận lớn nhất là giai đoạn phát triển. O'Neil phát hiện thấy cổ phiếu tuân theo một số dạng nhất định và những dạng này sẽ tiếp tục còn lặp đi lặp lại và những cổ phiếu tốt nhất thường có những dạng hình thái giống nhau. Khả năng xác định dạng cổ phiếu và cổ phiếu đó đang ở giai đoạn nào sẽ là yếu tố đóng góp vào sự thành công của mỗi nhà giao dịch.

Những nhà giao dịch cổ phiếu vĩ đại này đều có một đặc điểm chung đó là họ có động cơ để đạt được mục tiêu to lớn đã đề ra và để thành công trên thị trường cổ phiếu. Đặc biệt, Loeb và Darvas đều cho rằng đối với họ việc đặt ra mục tiêu chiến lược Giành được lợi nhuận cao nhất có thể là vô cùng quan trọng. Livermore, Baruch và O'Neil rõ ràng là có động lực, sự bền bỉ và kiên trì - những yếu tố này đã thúc đẩy họ đạt được mục tiêu đã đề ra của mình.

Có khả năng phán đoán và tư duy tốt, có vốn hiểu biết chung và có tính khiêm nhường là những kỹ năng quan trọng mà một nhà giao dịch phải học nếu muốn giao dịch thành công trong bối cảnh thị trường luôn chứa đựng nhiều thách thức. Sự thông minh chắc chắn sẽ giúp quá trình giao dịch diễn ra suôn sẻ hơn và đây cũng là một yếu tố bắt buộc tuy nhiên để thành công trên thị trường, mọi người không cần phải có mức thông minh cao nhất. Trên thực tế, thông minh hơn người đôi khi khiến con người rơi vào tình trạng quá tự tin và họ sẽ phải trả giá đắt cho sự tự tin thái quá của mình trên thị trường chứng khoán.

Cuối cùng, kỹ năng phản ứng nhanh và khả năng thay đổi để phù hợp với sự thay đổi của thị trường là một yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của tất cả những nhà giao dịch vĩ đại này. Mặc dù Livermore đã từng phát biểu rằng thị trường không bao giờ thay đổi do bản tính con người không thay đổi, nhưng thị trường thực sự thay đổi theo hướng với những công ty mới, thích nghi với những phát triển trong lĩnh vực kinh doanh, trong nền kinh tế và trong phạm vi toàn thế giới. Phát biểu của ông đề cập việc mọi người phản ứng như thế nào trước một sự kiện xảy ra, phản ứng của mọi người cũng không thay đổi nhiều do bản tính của con người. Một nhà giao dịch giỏi phải có khả năng phản ứng với những biến động của chu kỳ thị trường.

Những nhà giao dịch cổ phiếu không có khả năng thay đổi và phản ứng với thị trường - tất nhiên không tính đến những người luôn mua và giữ một cổ phiếu - phải trả một giá đắt. Enron, WorldCom và rất nhiều công ty khác trong nhiều năm qua luôn được xem là những công ty tốt để đầu tư. Những ai mua cổ phiếu nhưng không chú ý đến bối cảnh thị trường, không thấy được xu hướng giảm giá rõ rệt của cổ phiếu đó và không được ghi tên trong những cuốn sách lịch sử thì chắc chắn cũng không được lọt vào danh sách những nhà giao dịch xuất sắc.

Tất cả những nhà giao dịch cổ phiếu vĩ đại này đều phát hiện ra những kỹ năng được liệt kê ở trên trên con đường tìm kiếm thành công cho mình. Đây là những kỹ năng cơ bản và hợp lý, vấn đề khó khăn đó là họ phải áp dụng và hoàn thiện những kỹ năng này bằng cách chăm chỉ làm việc, tự mò mẫm học tập và phải cố gắng nỗ lực trong nhiều năm liền.

Những nguyên tắc giao dịch chung: Bí quyết chính để giao dịch thành công, kiếm được nhiều lợi nhuận trên thị trường đó là phải có khả năng hoàn thiện những nguyên tắc giao dịch và những nguyên tắc này phải tận dụng được điểm mạnh của từng cá nhân. Cả năm nhà giao dịch cổ phiếu vĩ đại này đều đặt ra những nguyên tắc giúp họ tránh giao dịch khi thị trường đang có diễn biến xấu và đưa lại những tín hiệu để kiếm lời khi thị trường xuất hiện những cơ hội tốt. Đây là một yêu cầu bắt buộc khi áp dụng những nguyên tắc giao dịch chặt chẽ này để có thể kiểm soát rủi ro trong một thị trường cổ phiếu chứa đầy những thử thách.

Nguyên tắc kinh doanh số một đối với tất cả những nhà giao dịch này đó là cắt giảm thua lỗ. Nguyên tắc này được nhắc đi nhắc lại trong từng chương và được đề cập nhiều lần trong các ấn phẩm của từng nhà giao dịch. Nguyên tắc giao dịch kiểm soát rủi ro này có thể chấp nhận khoản thua lỗ nhỏ nếu bạn đang nắm giữ một cổ phiếu nhưng tiếp tục giao dịch thêm một cổ phiếu khác khi cơ hội về cổ phiếu mới này xuất hiện. Khả năng cắt giảm thua lỗ nhanh chóng là khả năng phân biệt các nhà giao dịch vĩ đại này với những người khác.

Livermore và Baruch hạn chế những thua lỗ ban đầu xuống mức 10%, do yêu cầu về tỷ lệ chênh lệch giữa giá mua và giá bán tại thời điểm đó. Nguyên tắc này sẽ buộc họ phải ngừng giao dịch và sẽ không giữ cổ phiếu hy vọng tình hình thua lỗ có thể thay đổi.

Livermore luôn luôn ngừng giao dịch khi ông không xác định được xu hướng đang diễn ra trên thị trường. Ông luôn chắc chắn rằng thị trường sẽ dẫn đường và ông sẽ giao dịch theo đúng xu hướng của nó. Baruch khám phá ra rằng cơ hội đầu tư tốt nhất là khi thị trường thay đổi xu hướng sau khi đã qua giai đoạn hiệu chỉnh, ông sẽ mua những cổ phiếu mới nổi khi thị trường đang có xu hướng tăng giá này. Loeb và Darvas học cách không giao dịch khi thị trường giảm giá hoặc có hiện tượng đầu cơ chờ giảm giá. Họ tiếp tục quan sát thị trường và khi thị trường thay đổi xu hướng, họ sẽ mua dần dần những cổ phiếu hàng đầu. O’Neil liên tục nhấn mạnh quan trọng của việc nghiên cứu thị trường chung.

Livermore, Loeb, Darvas và O’Neil đều khám phá ra rằng mọi người kiếm được khoản lợi nhuận lớn nhất khi những cổ phiếu này vượt qua được điểm giá quan trọng và đạt một mức giá mới. Sự khác biệt của nguyên tắc này ở chỗ khi mọi người đều coi câu nói cổ “mua thấp và bán cao” là cách thức giao dịch đúng trên thị trường, nhưng thực tế thì nguyên tắc này lại không giúp các nhà giao dịch vĩ đại này kiếm được hàng triệu đô la mà họ đã từng kiếm được. Chiến lược kinh doanh của họ đó là “mua cao và bán còn cao hơn”. Họ đều cho rằng những cổ phiếu ít tiền đều có lý do của nó và những cổ phiếu này thường có xu hướng giảm giá mạnh hơn.

Một nguyên tắc chung của các nhà đầu tư này đó là việc áp dụng phương pháp mua với số lượng ngày càng nhiều khi giá cổ phiếu tăng. Các nhà giao dịch vĩ đại này đều tiếp tục mua cho đến khi họ đầu tư toàn bộ số tiền họ dự định cho cổ phiếu này. Tận tâm với công việc và không ngừng quan sát diễn biến đang xảy ra trên thị trường sẽ giúp các nhà giao dịch áp dụng những chiến lược đem lại lợi nhuận cho họ. Họ đều chứng minh qua 100 năm rằng nếu làm đúng, phương pháp mua với số lượng ngày càng nhiều hơn khi giá của những cổ phiếu mạnh tăng lên sẽ là chìa khóa chính để thu được tiền lãi cao.

Nhiều nhà đầu tư đã mắc sai lầm khi tìm kiếm cơ hội ở những cổ phiếu cũ - những cổ phiếu đã mang lại lợi nhuận cho họ ở chu kỳ thị trường lần trước. Đôi khi những cổ phiếu này vẫn tiếp tục duy trì được vị trí hàng đầu nhưng thường thì không được như vậy, thường thì các công ty mới sẽ dẫn đầu trong thị trường mới này. Điều này đã được trải nghiệm qua nhiều thế kỷ bởi vì mỗi thời kỳ đều có những cổ phiếu nổi bật trên thị trường trong một khoảng thời gian nhất định. Nghiên cứu và quan sát thị trường liên tục sẽ giúp cho các nhà giao dịch xác định được thời điểm cần giao dịch những cổ phiếu hàng đầu mới nổi khi thị trường bắt đầu có hiện tượng tăng giá.

Đôi khi một số nhà đầu tư không coi trọng số lượng giao dịch trên thị trường và số lượng cổ phiếu. Các nhà giao dịch vĩ đại này không làm như vậy. Họ coi việc giao dịch cổ phiếu với số lượng lớn trên thị trường là dấu hiệu cho thấy thị trường đang có nhu cầu rất lớn về loại cổ phiếu này. Do đó, số lượng cổ phiếu là một yếu tố đáng tin cậy cho thấy thị trường đang quan tâm đến cổ phiếu này và những thông số khác là điều kiện thúc đẩy giá cổ phiếu tiếp tục tăng. Số lượng cổ phiếu giao dịch tăng sau khi cổ phiếu này đã vượt qua giai đoạn giá không thay đổi trong một thời gian dài và qua mức giá quan trọng là một tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy cổ phiếu này đang mạnh lên. Họ nên đầu tư ngay khi phát hiện thấy thị trường đang rất quan tâm đến cổ phiếu này.

Trong số các nguyên tắc bán mà mỗi nhà giao dịch cổ phiếu vĩ đại này đã áp dụng trong các chiến lược của riêng họ, có một nguyên tắc mà tất cả đều đồng ý và cho rằng góp phần đem lại lợi nhuận to lớn cho họ, đó là nguyên tắc giữ những cổ phiếu đang ăn khách và không bán sớm những cổ phiếu này. Rất nhiều người trong số họ đã học được bài học này bởi vì trong những năm tháng đầu mới kinh doanh, họ đã không thu được nhiều tiền lãi do họ đã bán sớm những cổ phiếu hàng đầu chỉ để thu được một khoản lợi nhuận ít ỏi.

Tất cả các nhà kinh doanh này đều nhận thấy rằng không ai có thể mua được với giá thấp nhất và bán được với giá cao nhất. Họ đều bán khi cổ phiếu đang mạnh để tránh những rủi ro tiềm ẩn rất dễ đến trong tương lai. Livermore, Baruch và Loeb đều hầu như đứng ngoài thị trường khi vụ thị trường sụp đổ lớn xảy ra tháng 10 năm 1929. Như tôi đã đề cập trước đó, Livermore đã dự đoán thị trường sụp đổ sớm muộn sẽ xảy ra, ông đã bán non các cổ phiếu của mình và đó là ngày ông kiếm được nhiều lợi nhuận trong sự nghiệp của mình. Họ đã ngừng giao dịch trước khi xu hướng mới của thị trường xuất hiện và đã bán những cổ phiếu đang tăng giá hoặc bán những cổ phiếu đem lại lợi nhuận khi những cổ phiếu này ở mức giá đỉnh điểm và đang có xu hướng sụt giá. Thay vì tiếp tục giữ, hy vọng những cổ phiếu này sẽ tăng tiếp thì những nhà giao dịch này đã theo dõi và đã đưa ra những quyết định phù hợp với diễn biến thị trường.

Darvas không bao giờ giữ những cổ phiếu bắt đầu giảm giá do ông áp dụng nguyên tắc ngừng thua lỗ của mình. O’Neil nhắc đến lần vào tháng 10 năm 1987, ông đã quyết định ngừng giao dịch khi có tín hiệu cho thấy những cổ phiếu hàng đầu và thị trường đang ở mức đỉnh điểm. Do đó ông đã tránh được ngày 19 tháng 10 năm 1987 kinh hoàng của thị trường khi chỉ số Dow John giảm hơn 20% trong vòng một ngày. Vào mùa xuân và mùa thu năm 2000, IBD đã liên tục nhắc nhở các nhà đầu tư về tín hiệu bán mà các cổ phiếu hàng đầu và thị trường chung đã đưa ra.

Livermore và Baruch đã kiếm được một khoản lợi nhuận đáng kể khi bán cổ phiếu trước thời hạn và O’Neil cũng đã kiếm được số tiền lãi lớn với cổ phiếu Korvette và Certain-teed. Loeb và Darvas không tham gia vào cách thức kinh doanh này vì hai ông cho rằng khi thị trường chung có xu hướng tăng giá thì việc bán trước mua sau cổ phiếu này sẽ rất nguy hiểm. O’Neil không ủng hộ cách thức kinh doanh này bởi ông cho rằng chỉ có những nhà giao dịch có kinh nghiệm nhất mới nên áp dụng cách này. Ông cũng nói việc làm này rất nguy hiểm và chứng minh rằng có rất rất nhiều cơ hội cho nhà đầu tư nếu họ biết đợi khi thị trường tăng giá lần sau.

(Trích cuốn "Giàu từ chứng khoán" do Công ty Alpha Book phát hành).